Antakya Uzun Çarşıda mütevazı atölyesinde Fanusçuluk mesleğinin son temsilciliğini yapan 73 Yaşındaki Mustafa Gürler, dede mesleği olan Fanusçulugu yaşatmaya çalışıyor.
Aynı zamanda tenekeci ustası olan Mustafa Gürler, pandemi sürecinde hijyen tedbirlerini de alarak çalışmalarını sürdürüyor ve geçimini ağırlıklı olarak tenekecilikten sağlıyor.
Fanusçuluğu 3. kuşak olarak yapan Mustafa Gürler’in atölyesinde dedesinin ve babasının yaptığı tarihi fanuslar bulunuyor.
Dünya’nın ilk ışıklandırılmış caddesi olan Kurtuluş Caddesinin bu tür fanuslarla geceleri direklere asılarak aydınlatıldığını dile getiren Mustafa Usta, Fanusçulugun bir zamanların gözde mesleği olduğunu ifade ediyor.
TARİHİ CADDEYİ AYDINLATIYORDU
Fanusların elektrik icat edilmeden önce Kurtuluş Caddesi’nde aydınlatma için kullanıldığını ifade eden Mustafa Gürler:” Fanusların içine mum konularak yakılıyordu. Sonra gaz icat edilince içerisine gaz konup yakılmaya başlandı. Daha önce caddelerin köşelerinde meşale yanıyordu. Rüzgarlı havalarda meşale söndüğü için, sonradan bunu büyükdedem camlı olarak icat etmiş. Camlı olarak yapmaya başlamış. Böyle olunca rüzgarlı havalarda da aydınlatma devam etmiş oldu. Eskiden evlerde elektrik yokken bunlar kullanılırdı. EskidenFanusların içindeki lamba yanıp misafirliğe gidildiğinde
herkesin elinde bir fanus olurdu ve her kişi fanusun üstüne kurdele koyardı. Sarı, kırmızı, yeşil renklerde, kişi sarı kurdeleli fanus ben de , kırmızı ben de diyerek hareket ederdi. Çünkü yollarda elektrik yok, karanlık.” şeklinde konuştu.
MESLEK TAMAMEN BİTTİ
Bir zamanların gözde mesleği olan fanusçuluğun Antakya’da ki son temsilcisi olduğunu ifade eden Gürler:” Bu mesleği benden sonra yapacak malesef kimse kalmadı. Yetişen çırak da yok, yapacak usta da yok. Meslek tamamen bitti. Fanus yapacak malzemeyi de zaten bulamıyoruz, tenekesi ve camı olarak da malzeme sıkıntımız var. Malzeme olsa talebi yok, artık kimsenin fanusa ilgi ve alakası da yok. Bir zamanlar süs aracı olarak kullanılırdı. Yapmıyorum artık, malzemesini bulabilirsem sipariş üzerine yapabilirim. Bazen mevcut fanusları olan ve kullanan kişiler tamir için getiriyor, bu tamir işini de sadece ben yapabiliyorum” ifadelerini kullandı.
Bir fanusun yapımında birçok parça kullanıldığını söyleyen Gürler, ortalama büyüklükte bir fanusun 17 parça camı olduğunu dile getirdi.
HER EVDE OLURDU
Fanusçuluk mesleğini öğrendiği zamanlar fanusun çok sık kullanıldığını söyleyen Gürler:” Eskiden aydınlatma için her yerde fanus kullanılırdı. Köylerde elektrik yoktu, sokak aydınlatmaları da yoktu. Her gelin olan kızın evinde mutlaka bir fanus olurdu. Fanuslar sokaklarda elde aydınlatma için taşınırdı hem de her evde aydınlatma için fanus olurdu. Eskiden ben birçok bakan ve yöneticiye fanus yaptım. İsmet Sezgin’e yaptım, Cahit Aral’a yaptım. Turistik bölgelerin aydınlatılması için yaptım. Yaptığım fanuslar çok beğenilirdi.
Şimdi ise talep hiç kalmadı. Ben de geçimimi daha çok tenekecilikten, yaptığım araç gereçlerden sağlıyorum.” diye konuştu.
Süper Lig